mirjam

Kruidenkunst verzorgt bedrijfsevenement voor zorgverzekering Zilveren Kruis.

Heel bijzonder was het om aan de medewerkers van het Zilveren Kruis een rondleiding te geven. Nog leuker was het dat ze enorm enthousiast werden over wat de Nederlandse natuur ons allemaal te bieden heeft! De cameraman vertelde thuis enthousiast over onze ontmoeting en nam de volgende dag contact op of ik bij hun thuis wil komen nadenken over het organiseren van een “wilde” natuurtuin.

Mensen inspireren om meer inzicht te krijgen in de natuur is mijn grote passie, als jij ook wilt weten welke interessante planten er in jouw tuin staan en je wilt gebruik maken van een tuinconsult met mijn kennis, kijk dan voor meer informatie op onderstaande link: https://kruidenkunst.nl/product/tuinconsult/

Hoe lang zijn vers geoogste planten houdbaar?

maandag

Dit onderwerp bespreek ik altijd in de eerste les. Hierboven zien jullie een foto van de oogstmandjes die ik gebruik. Deze vind ik bij de kringloopwinkel. Zodra ik planten oogst, plaats ik deze gelijk in de met water gevulde glazen potten die ik in deze draagmanden heb staan. Dit doe ik zodat de geoogste planten, zichzelf zo lang mogelijk, nog enigszins in leven kunnen houden. Zodra een plant geoogst wordt, gaat deze namelijk dood en de “boviswaarde” heel snel achteruit. Hier vertel ik jullie als ik jullie zie meer over, of jullie kunnen er zelf wat over opzoeken.

Daarom is mijn tip gelieve niet meer oogsten dan je vers verwerken kunt, dat is namelijk het fijne van het leren gebruiken van wilde planten. Op deze manier kunnen wij beschikken over verse groenten en krijgen wij ook de voor ons lichaam zo belangrijke essentiële suikers binnen. Hierover kun je meer lezen op essentielesuikers.nl. Als je planten toch langer wilt bewaren, wikkel ze dan in een vochtige theedoek en bewaar deze in de groentenla van de koelkast.

5 Heerlijke voorjaarsplanten

Geen categorie

Daslook Allium ursinum

Deze heerlijke plant verschijnt al vroeg in de Lente en is een van mijn favorieten! De plant heeft een knolletje onder de grond en is een meerjarige plant, die tot 40 cm hoog groot groeit. Hij is te vinden in schaduwrijke vochtige loofbossen en hagen. Bladeren zijn breed en speervormig en de bloemen zijn wit en stervormig in een ronde scherm. Deze bladeren kunt u consumeren totdat deze plant gaat bloeien. Daslook is een uitstekende vervanger voor knoflook of lente-uitjes, maar heeft een mildere smaak dan knoflook. Net als alle uiensoorten heeft het een reinigende werking. Verwar hem echter niet met lelietjes der dalen, de bladeren zien er hetzelfde uit, maar zijn veel dikker en stugger en hebben niet de duidelijke lookgeur.

Hop Humulus lupulus

Hop komt voor op het hele Noordelijke halfrond en groeit in het wild op vochtige plaatsten. De eerste jonge, zachte scheuten kunt u gebruiken voor consumptie tot halverwege mei. De jonge scheuten bevatten veel vitaminen uit de B-groep, maar ook mineralen. U kunt de jonge scheuten gebruiken als vulling in een omelet, in een hartige taart of in een risotto, maar er kan ook een heerlijke soep of saus van bereid worden.

Kleine veldkers Cardamine hirsuta

Groeit op zonnige, open plaatsen met matig voedsel tot zeer voedselrijke grond. Op vochtige, maar ook op droge, zandige grond. Heeft een afmeting van ongeveer5 tot 35 cm en is éénjarig. Bloeit vanaf februari en vormt met de onderste bladeren een duidelijk rozet. De bloemen zijn wit en ongeveer 3 tot 4 mm klein. De gehele plant kan gegeten worden, liefst zonder wortels en is het lekkerst als deze rauw gebruikt wordt.

Kraailook Allium vineale

Kraailook lijkt op bieslook en komt vrij algemeen voor in Nederland. De bloemen of broedknolletjes zijn omgeven door een puntachtig vliesje. Kraailook heeft ook een knolleltje onder de grond. Houdt van een zonnige tot licht beschaduwde plek en van een matig voedselrijke bodem. U kunt zowel de stengels en de broedknolletjes gebruiken. Ze zijn wel iets minder mals dan bieslook, maar hebben wel die heerlijke ui-achtige smaak. Te gebruiken als aanvulling in salades, omeletten en kruidenboters, eigenlijk in alle recepten waar u ook een ui of bieslook zou kunnen gebruiken.

PaardenbloemTaraxacum officinale

De paardenbloem wordt al sinds de zeventiende eeuw gekweekt als groente en is nog steeds populair in sommige landen van Europa. De plant komt in heel Europa voor en er zijn vele variëteiten van de paardenbloem te vinden. In het voorjaar kunnen de jonge blaadjes voor de bloei worden geplukt om rauw verwerkt te worden in een salade of aardappelsalade, in soepen, als groenten of als vulling door een omelet (zoals u ook spinazie zou bereiden). Hoe jonger hoe minder bitter ze zijn. Als u ze eerst even een uurtje in water laat liggen, vermindert de bitterheid ook, maar door het stoven/koken of bakken wordt de smaak ook zachter. Ook wordt de paardenbloem wel eens molsla genoemd, deze naam krijgt de paardebloem als hij groeit in een molshoop en zo hele mooie witlofkleurige bladeren krijgt. De blaadjes zijn dan ook minder bitter, vroeger werden deze speciaal gezocht in de molshopen!

Tekenspray

zaterdag

Voor iedereen die graag in de natuur op avontuur gaat breng ik teken en het zelf maken van een tekenspray onder de aandacht.

Check jezelf goed als je uit de natuur terugkomt! Eventueel al in het bos kijken of er teken op de onderbenen lopen. Ze zijn echt enorm klein.

Je kunt zelf een tekenspray maken van een mengsel van essentiële oliën. Voeg in een leeg spuitflesje gevuld met een wodka of jenever etherische olie toe. Bijvoorbeeld een pepermuntolie of eucalyptus, maar ook lavendel of geranium doen het goed. In Amerika heeft men goede resultaten met de volgende oliën: geranium of palmarosa, amyris of ceder, vetiver of cypress. Als je toevallig neemolie in huis hebt, kun je hier ook wat van toevoegen. Spray de spray voordat je de natuur ingaat in ieder geval op je schoenen en op onderkant van de broek, wel rekening houden met het feit dat etherische oliën vlekken kunnen veroorzaken op (lichte) kleding!

Beginnen met het gebruiken van wilde planten?

Geen categorie

Het is echt belangrijk om met kleine stapjes te beginnen, stel jezelf een duidelijk doel voordat je erop uittrekt. Begin bijvoorbeeld met 5 planten die je echt heel goed wilt leren kennen of 5 die het hele jaar door te vinden zijn of de 5 smakelijkste!

Als je geoogste planten wilt gaan verwerken, kun je deze als voedsel voor culinaire toepassingen gebruiken, voor een eigen huisapotheek en eventueel als natuurlijke verzorging of als huishoudmiddeltjes. Daarvoor is het belangrijk dat je meer achtergrond kennis van planten onderzoekt!

Wanneer je begint met het oogsten uit de natuur is het noodzakelijk dat je je verdiept in de rode lijst, hierin vind je de bedreigde plantensoorten die in Nederland voorkomen. Deze planten zijn schaars en strafbaar om te plukken!

Sommige planten zijn meer geschikt om te gebruiken voor culinaire doeleinden en andere meer te gebruiken voor (preventieve)gezondheidsdoeleinden. Voedsel als medicijn! Hippocrates heeft heel toepasselijk geformuleerd: “Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding!” Sommige planten zijn te gebruiken als volwaardig hoofdvoedsel, andere zijn geschikt als specerij (toekruid). De betekenis van een toekruid is, dat hetzij de hele plant of een gedeelte er van toegevoegd wordt aan andere groenten, salade of spijzen om smaak en geur te verbeteren!

Laat je lichaam op uw eigen tempo, stapje voor stapje wennen. Zo kun je op een verantwoorde manier het gebruik van wilde planten laten integreren in je dagelijkse leven. Dit is echt heel belangrijk!

Elke plant heeft zijn eigen verhaal! Van sommige kun je alleen de bessen gebruiken en is de pit dodelijk giftig! Of zijn de bladeren alleen voor de bloei eetbaar. Een aantal planten zijn zelfs het gehele jaar door te vinden.

Elk seizoen heeft ons genoeg te bieden om van te leven, dit deden de mensen namelijk al duizenden jaren voordat men de supermarkt heeft bedacht. Als mens zijn wij gewassen gaan cultiveren, dit houdt in dat de planten met de grootste vruchten en de beste smaak onderling gekruist werden, zo zijn originele planten aangepast door de mens en zijn wij landbouw gaan beoefenen en is ons hele Nomadische bestaan veranderd! Wilde planten zijn onveranderd (rasecht) en zijn veel sterker dan gecultiveerde planten, bezitten chemische stoffen om zichzelf te verdedigen tegen ziektes en plagen. Deze inhoudsstoffen zoals salvestrolen en bitterstoffen (Zeer goed lever, gal, darmflora). Deze bitterstoffen vinden we nauwelijks in onze gecultiveerde en gekweekte groenten, deze stoffen zijn juist enorm waardevol voor ons immuunsysteem!

Als je gaat oogsten in onze eigen natuur houdt je rekening met de wetgeving die geldt in dat gebied, deze kan per gebied en land verschillen! Het beste is om toestemming te vragen aan de grond eigenaar! Of je oogst in eigen tuin, volkstuin, bio-boerderijen, publieksruimte, maar laat natuurreservaten met rust! Bedenk dat onze “wilde” dieren niet de mogelijkheid hebben om naar een supermarkt te gaan en dat zij afhankelijk zijn van onze natuur! Ook zaadvorming van gewassen is heel belangrijk!

Het grootste gevaar is verkeerde identificatie! Probeer zoveel mogelijk verschillende kenmerken van een bepaalde plant te leren kennen, bestudeer dubbelgangers, voel, ruik en probeer de geur van de plant te onthouden! Daarnaast raad ik aan om op te passen met het oogsten van waterplanten (zoutwaterplanten oké)dit i.v.m. de leverbot, doe hier nazoekwerk na! Ook moet je rekening houden met de vossenlintworm, beide gaan dood bij verhitting boven de 70 graden! Daarnaast moet er ook serieus rekening gehouden worden met de grote aantallen teken die er in ons land voorkomen en de kans op een besmetting met de Boreliabacterie! Check jezelf goed als je uit de natuur terugkomt, maakt eventueel een spray van een mengsel van essentiële oliën!

Houd je alsjeblieft ook aan de Wildplukkersregel van 1:20! Dit betekent dat als twintig planten van dezelfde soort in één gebied staan, je er hooguit 1 mag oogsten! Het oogsten van wortels is ingrijpender dan het selectief plukken van blaadjes van plantendelen die weer kunnen aangroeien. Nooit meer oogsten dan je vers verwerken kunt en eerst goed identificeren voordat je oogst, bij twijfel nooit oogsten!

Paardenbloem

zaterdag

PaardenbloemTaraxacum officinale

De paardenbloem wordt al sinds de zeventiende eeuw gekweekt als groente en is nog steeds populair in sommige landen van Europa. De plant komt in heel Europa voor en er zijn duizenden variëteiten van de paardenbloem te vinden. Deze ondersoorten kunnen geen kwaad doen als u zich vergist, maar pas op met Lactuca virosa (gifsla), deze is in verse vorm giftig, maar heeft veel stuggere, stekelachtige bladeren en heeft een hele andere bloeiwijze. Zelf kweek ik paardenbloemen onder een omgekeerde pot in het donker, zodat de blaadjes eruit komen te zien als witlof en zo minder bitter smaken. Hier komt ook de naam molsla vandaan, omdat de blaadjes in een molshoop ook in het wild zo wit te oogsten zijn. U kunt ze dus ook als asperges kweken in een verhoogt bedje!

Gebruik en determinatie
Alle delen van deze plant zijn eetbaar, kinderen kunnen beter geen steeltjes eten. In het voorjaar kunnen de jonge blaadjes worden geplukt om rauw verwerkt te worden in een salade of aardappel salade, in een kruidenboter, in een soepen, als groenten of als vulling door bijvoorbeeld gehakt of door een omelet (zoals u ook spinazie zou bereiden). Hoe jonger hoe minder bitter ze zijn. Als u ze eerst even een uurtje in water laat liggen, vermindert de bitterheid ook, maar door het stoven/koken of bakken wordt de smaak ook zachter. De stengels kunnen niet gegeten worden. De bladeren kunnen bijna het hele jaar door geoogst worden, de wortels in de herfst. De bloemen worden ook gegeten. U kunt ze gewoon gebruiken in de “thee”. Er kan een heerlijke gelei, siroop of wijn van gemaakt worden. De wortels kunt u drogen, roosteren en gebruiken als een koffiesurrogaat, maar kunnen ook gestoofd gegeten worden. De wortel stimuleert o.a. een te langzaam werkende lever, werkt ontgiftend, bevordert de spijsvertering en de eetlust, werkt cholesterol verlagend en versterkt het lichaam in het algemeen. De wortels werken sterk vochtafvoerend en licht laxerend. Daarom worden ze vaak gebruikt bij afslankkuren. De wortel kan niet rauw gegeten worden, maar kunnen gedroogd worden en in stukjes gesneden als thee gedronken worden. Deze wortel oogst u begin oktober. Paardenbloem kent geen ernstige bijwerkingen. In zeer grote doses kan het huiduitslag, maagpijn of diarree veroorzaken. Niet gebruiken bij galstenen. De bladeren van de paardenbloem vormen een rozet bij de grond en van daaruit vormt zich een onvertakte bladloze hole steel, welke wit sap produceert bij kneuzing. De vorm van de bladeren is meestal lijnlancetvormig met allerlei variatie mogelijkheden qua ingesneden rand. Deze kan heel grillig zijn en puntig, maar ook wat mooiere rondingen hebben. De oppervlakte van de bladeren is kaal, soms wat wollig behaard. Onder de bloemknop vindt u omwindselbladeren in 2 afzonderlijke rijen. De ene rij vormt zich mee met de bloemen en de andere buigt terug naar de steel. Het zaad van de paardenbloemen kunt u verzamelen en in de winter binnen zaaien als jonge kiemplanten!

Inhoudsstoffen
Paardenbloemen bevatten veel vitaminen en mineralen, zoals natrium, kalium, calcium, silicium (voor nieuw weefsel), magnesium, ijzer, fosfor, mangaan, vitaminen A, B-vitaminen ,C en D, taraxine, hars, , aluminium, choline. saponien, xantophyl, bitterstoffen (o.a. taraxcine), looistoffen, etherische olie, sesquiterpeenlactonen, triterpenen, stereol, flavonoïden (quercetine, luteoline, apigenine, isorhamnetine), polysaccharides, coumarinen (cichoriine en aesculine), inuline (werkt als insuline, regelt de suikeromzetting, bloedsuikerverlagend, carotenen en looistoffen.

Recepten

Paardenbloemkoffie
Oogst de lange penwortel en was de modder ervan af, hierna hakt u de wortel in stukjes en rooster ze in een middelwarme oven tot ze droog, mag enigzins verschroeid zijn. Hierna kunt u ze nog verder vermalen en nog mengen met bijv. cichoreiwortel, hiervan maakt u dan een aftreksel.

Paardenwortelthee

1 eetlepel klein gesneden wortel (liefst vers),150 ml kokend water, 10 minuten laten trekken en daarna zeven. Max. 2 á 3x daags een kopje voor het eten.

Gefrituurde paardenbloembloemen

Maak een bierbeslag van 150 g gezeefde bloem en voeg er een snuifje zouten vers gemalen peper aan toe. Meng er twee eieren door en voeg twee eetlepels blond bier en 2 eetlepels olie toe. Meng alles goed tot een glad mengsel en bedek dit mengsel met plasticfolie en laat het een uurtje rusten op kamertemperatuur. De rusttijd is belangrijk voor een goed resultaat, want zo zal het deeg niet krimpen als het in de hete olie wordt gedompeld. Ondertussen klopt u de eiwitten goed stijf en meng deze vlak voor u gaat frituren door het mengsel. Dompel de bloemen onder het beslag en frituur ze in een frituurpan gevuld met een klein laagje olijfolie op 160 tot 190°C. U doet ze eerst met de hoofdjes na beneden in de pan en draait ze hierna nog even om. U kunt ze eruit halen als het deeg een goudgele kleur heeft en daarna laat u ze nog uitlekken op keukenpapier. Kruid ze eventueel met wat zout of als u wilt maakt u een zoete variant, serveer ze warm!

Paardenbloemsiroop

* 400ml. water
* 25 gram verse bloempjes
* Eventueel enkele kaneelstokjes
* 1 theelepel citroenzuur of sap van een verse citroen
* 1 verse vanillestok, open gemaakt
* 100 gram zoetstof

U doet de bloemblaadjes in een emaillen pan en overgiet deze met het afgemeten water. Doe het citroensap erbij, deze zorgt voor een intensere smaak. Doe de rest van de ingrediënten erbij en breng alles aan de kook. Daarna doet u het vuur uit en met een deksel erop enkele uren tot een nacht laten staan. Doe dan alles door een neteldoek en wring de massa goed uit. Neem het vocht en kook het met de suiker op. Neem de pot van het vuur als het gaat bubbelen. Giet het in goed schoongemaakte potjes boordevol. Draai het schroefdeksel erop en laat omgekeerd afkoelen. Op die manier sluiten de potjes zich hermetisch. U kan ze een jaar of langer bewaren. Eens een potje open, moet je de siroop wel op gebruiken. Neem daarom niet te grote potjes. Dit recept kan ook voor vlierbloesem, rozenblaadjes, witte dovenetelbloemen, saliebloemen en blaadjes of bijv. muntsiroop gebruikt worden.

Paardenbloemenjam

Doe enkele honderden bloemen met 2 in stukken gesneden sinaasappels en 1 citroen in een pan met 1,5 liter water en laat een uur koken. Zeef de bloemen er uit en doe het vervolgens door een doek, om alle planten resten te verwijderen. Doe het vocht terug in de pan, laat dit inkoken met gelei-suiker. Deze jam kunt u extra smaak geven door een takje rozemarijn of tijm toe te voegen.

Paardenbloemenlikeur

Waarom een grote brede glazen pot gebruiken? Zodat er bovenop de paardenbloemen een schoon schoteltje geplaatst kan worden en de bloemen onder de alcohol komen, dit om oxidatie aan de zuurstof te vermijden! Donker wegzetten en dagelijks beetje schudden, na enkele weken zeven en wederom donker wegzetten. Je kunt altijd zoetstof toevoegen, wanneer je deze gaat nuttigen, persoonlijk vind ik dit overbodig.

Paardenbloemkappertjes

Verzamel jonge dichte paardenbloemknoppen uit het midden, onderaan het bladrozet van de paardenbloem! Was ze goed en maak ze droog! Wilt u dat deze extra knapperig blijven dan enkele uren tot een nacht staan in een afgedekte bak bestrooid met wat zout pekelen. Door het onttrekken van vocht worden ze extra knapperig, persoonlijk doe ik dit niet i.v.m. de waardevolle inhoudsstoffen welke erin zitten! In hele schone potjes kunt u de inmaakkruiden alvast verdelen bijv. een stukje knoflook, enkele peperkorrels of mosterdzaadjes, verse dille en een laurierblad! Na het pekelen wast u de kappertjes en laat u deze uitlekken! Dan nog kort verwarmen met biologische appelciderazijn in een pan en in de potjes bij de kruiden doen! De potjes zo vol mogelijk vullen tot de rand en na het afvullen op de kop draaien en laten afkoelen! Gebruik geen potjes met metalen deksel, want de azijn laat metaal oxideren! Etiketje erop met de datum, enkele weken laten trekken, eet smakelijk!